تحلیل تبلیغی حکمت و هماهنگی در قرآن بررسی مفهوم «هرچیزی به جای خویش نیکوست»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطوح عالی حوزه علمیه و دانش‌آموخته دکترای قرآن و علوم، گرایش مدیریت، جامعة المصطفی العالمیة

10.22081/jip.2025.70331.1129

چکیده

از دیدگاه قرآن، زندگی در دنیا دارای اهمیت بالایی است و ارتباط نزدیکی با آخرت دارد. موقعیت‌ها و اعمال در زندگی دنیا، تأثیر قابل‌توجهی بر سرنوشت انسان دارند و هنر انسان، در تدبیر انتخاب‌ها و شیوه‌ برخورد با موقعیت‌ها و احساسات نمایان می‌شود. تفاوت میان خوبی و بدی، نسبی است و ممکن است با تغییر شرایط متحول شود. بنابراین، اهمیت دارد که هراقدام را در جای مناسب و متناسب با موقعیت انجام دهیم.
با توجه به مصرع «هر چیزی به جای خویش نیکوست» از شیخ محمود شبستری، هنر اصلی زندگی، در یافتن جای درست هر چیز نهفته است. برخی از افراد، احساسات و رفتارهای بشری را به‌خوبی و بدی تقسیم می‌کنند؛ مثلاً محبت، ترحم، بخشش و انعطاف را خوب می‌بینند و خشم، حسابگری و سخت‌گیری را بد می‌دانند؛ اما از منظر اندیشه قرآنی، این تقسیم‌بندی، صحیح نیست؛ بلکه اگر محبت در جای مناسب اعمال شود، زیباست و اگر نابه‌جا به‌کار رود، نه‌تنها زیبا نیست، بلکه زشت و زشتی‌آفرین است.
این تحقیق، با هدف شناخت قرآنی مفهوم «هر چیزی به جای خویش نیکوست» انجام شده و به توصیف و تحلیل گزاره‌های قرآنی با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و روش توصیفی ـ تبیینی پرداخته است. نتیجه این پژوهش، شامل تبیین نیکو بودن آفرینش دنیا و مخلوقات، سیستمی بودن دستورات دین، تشخیص وظیفه بجا و بهنگام و نیز همگاه‌سازی تعظیم شعایر الهی و فقرزدایی است. این تحلیل، به درک عمیق‌تر از هماهنگی و حکمت الهی در آیات قرآن و تأثیر آن بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان کمک می‌کند

کلیدواژه‌ها