منبر مرحوم فلسفی ویژگی ها و معیارها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی

10.22081/ofogh.2021.71836

چکیده

کسب مهارت و توفیق در حوزه وعظ و تبلیغ، به عوامل و رویکردهای مختلفی وابسته است. یکی از این رویکردها، شناخت ویژگی‌های خطیبان معروف و واعظان مشهور جهان تشیع است؛ تا مبلّغ با شناخت و کشف رمز پیروزی و موفقیت آنان، به الگوبرداری پرداخته، در مسیر تبلیغ و تبیین معارف اهل‌بیت(ع) به انجام وظیفه بپردازد.
واعظ شهیر، حجت‌الاسلام شیخ محمدتقی فلسفی، از وعّاظ بنام شیعه در قرن اخیر است که بیان مهم‌ترین ویژگی‌های منبر ایشان، مسئله این نوشتار است. ایشان علاوه بر سابقه کهن وعظ و خطابه که به بیش از هفتاد سال می‌رسد، در امر منبر، صاحب سبک است. هدف از این پژوهش، ترسیم ویژگی‌های منبر ایشان، به انگیزه ارائه الگوی معیار است. روش این پژوهش، مبتنی بر تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. در این پژوهش، ضمن اینکه بر تنوع و تعدد ویژگی‌های منبر وعّاظ تأکید شده، «ویژگی» را به خصوصیتی که فقط عده‌ای به آن پایبند هستند، تعریف کرده و از ویژگی‌های منبر مرحوم فلسفی، ده مورد تحت عناوینی چون: استفاده از مباحث علمی روز، معرفی جامعیت اسلام، کثرت مطالعه و انبوه‌خوانی، استفاده صحیح از داستان، ذکر حکیمانه روایات، ذکر مسائل سیاسی بدون جناح‌گرایی، استفاده از ابزار غیرزبانی، همسویی گفتار و رفتار، توجه به سه‌ محور: «حکمت»، «وعظ» و «جدل» و توجه به جایگاه و نیاز مخاطب بیان شده است. این ویژگی‌ها، در سه حیطه: «خطیب و واعظ»، «خطابه و وعظ» و «مخاطبان» سامان یافته است و در مجموع، هندسه‌ای را در مقوله تبلیغ و منبر ارائه می‌نماید که می‌توان آن را «مکتب تبلیغی فلسفی» نامید.

کلیدواژه‌ها