گروه فلسفه و حکت اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهراس، تهران، ایران
10.22081/ofogh.2022.62567.1039
چکیده
هدف این مقاله، بررسی سنّت امیرمؤمنان(ع) به‌عنوان جانشینِ تأییدشده نبی خاتم(ص) در موضوع شناخت انسان، جایگاه او و چگونگی مواجهه با انسان است. تحقیق در این نوشتار، از نوع بنیادی است و روش آن، توصیفی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، بر پایه منابع کتابخانه‌‌ای می‌باشد. حاصل این تحقیق، آن است که در جای‌جای سنّت علوی، سخن از کرامت ذاتی است که مشترک میان همه انسان‌هاست. بنا بر همین ارتباط وجودی، انسان حرمت می‌یابد و شرف ذاتی او به قدری عظمت دارد که نقض حریم او، به مثابه نقض حرمت الهی و سزای بی‌حرمتی و نادیده گرفتن آن، خشم پروردگار است. در قوانین اجتماعی حاکم بر زندگی انسان و برخورداری از حقوق انسانی در زندگی دنیوی، سنّت علوی بیانگر محوریت کرامت ذاتی انسان است. همچنین در این سنّت، به کرامت اکتسابی، معیار و آثار اخروی آن اشاره شده که نتیجه این نوع از کرامت، آمرزش الهی است. در دیدگاه امام علی(ع)، انسان موجودی است که فطرتاً خداجوست و نه برای مردن، بلکه برای زندگی جاویدان و ابدی آفریده شده است. مهم‌ترین اصول انسان‌‌شناختی قابل استخراج از سنّت علوی، عبارت‌اند از: «کرامت انسانی»، «خداشناس و خداجو بودن انسان» و «جاودانه بودن آدمی».
)