مدیر گروه فلسفه و عرفان اسلامی جامعة المصطفی العالمیة، نمایندگی گرگان
10.22081/ofogh.2022.60859.1023
چکیده
این تحقیق، عقلانیت را به‌مثابه منطق و روش حقیقت‌یابی و فهم و تبلیغ آموزه‌های متعالی دینی، از دو منظر «اسلام» و «جاهلیت» وامیکاود. ادعای مقاله، این است که اسلام و جاهلیت، در تقابل بنیادین و مستمر قرار دارد. در این نوشتار، صرفاً حوزه اعتقادی و آن هم فقط در خصوص روش و منطق حقیقت‌یابی بحث می‌شود. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه‌ای و روش تحلیل اطلاعات، اکتشافی و توصیفی و تحلیلی است. اهمیت بحث، ازآن‌روست که تعیین مرزهای عقیدتی و ترسیم خطّ سیر عملی درباره عدالت، پس از بروز فتنه‌های تکفیری در جهان امروز، ضروری می‌باشد. یافته ها بر این است که عقلانیت اسلامی با هویت هدایتگری و منطق حقیقت‌یابی، زبان مشترک بشریت به شمار می‌رود. ازاینرو، تبلیغ دین از طریق عقلانیت، قانع‌کننده ترین روش برای اقشار مختلف جوامع انسانی محسوب می‌گردد؛ برخلاف خردگرایی غربی که با هویت عقلانیت ابزاری، عقل را از حیطه شناختی خارج نموده است و آن را عنصر هدایتگری بر مبنای فهم انسانی معنا نموده است. رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در این تحقیق، برای ارتقای سطح توصیف عقلانیت به سطح تبیین به همراه نقد ایدئولوژی حاکم بر عقلانیت، مورد توجه بوده است.
)