ساختار و روش‌های تبلیغی حوزویان در عصر مراجع ثلاث (1315-1323ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم (ع)

10.22081/jip.2023.67529.1101

چکیده

پژوهش حاضر، با درک اهمیت حوزویان به رسالت خود در تبلیغ دین و اهتمام به آن و با هدف به دست آوردن ساختار و روش‌های تبلیغی آنان در عصر مراجع ثلاث، در تلاش است تا به این سؤال پاسخ دهد که «ساختار و روش‌های تبلیغ حوزویان در عصر مراجع ثلاث (سید محمدتقی خوانساری، سید صدرالدین صدر و سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای: 1315-1323ش) چه بود؟» برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد و سپس، با توصیف و تحلیل داده‌ها به پاسخ رسیدیم.
یافته‌های پژوهش حاضر، نشان می‌دهد که حوزویان در این عصر، شرایط بسیار دشواری داشتند و فشارهای حکومت به حوزه به قدری است که حتی توقع برچیده شدن حوزه علمیه قم، دور از ذهن نبوده است. مراجع ثلاث در این عصر، با تحمل سختی‌های زیاد و از خود گذشتگی، موفق به مدیریت حوزه می‌شوند که در نتیجه، با اقداماتی چون نگهداری مدارس موجود و تأسیس مدارس جدید، تربیت علمی طلاب و حلّ مشکلات مادی طلاب و نیز ساختار تبلیغی حوزویان حفظ می‌شود. در بخش روش‌های تبلیغی نیز حوزویان از منبر، تبلیغ در رسانه‌های مکتوب مانند کتاب و مطبوعات، عبادت‌های جمعی مانند نماز جمعه، برگزاری مجالس اهل‌بیت(ع) و نماز باران، تلاش سیاسی برای اجرای احکام و شعر بهره بردند.

کلیدواژه‌ها